14: انکار ضرورى مذهب
انکار ضروری مذهب تنها در میان فقهای امامیه مطرح است. برخى از فقها انکار ضرورى مذهب را به طور مطلق موجب کفر و خروج از اسلام دانستهاند. از این گروه مىتوان به صاحب حدائق اشاره کرد. دلیل وی این است که ضروریات مذهب امامیه از امورى است که با ادلّه متقن از کتاب و سنت ثابت شده است و انکار آن در حقیقت انکار سخن خداوند و انکار «ما أنزل اللّه» است، از این رو رد آن مانند رد دیگر ضروریات دین موجب کفر خواهد شد.[1]
صاحب جواهر در این مسئله تفصیل قائل شده، مىنویسد: «اگر انکار ضرورى مذهب از سوى شخص امامى مذهب صورت پذیرد فرد کافر و مرتد است»[2]. یعنی اگر غیر امامى ضروریات مذهب امامیه را انکار کند کافر نخواهد بود. چرا که مرتد به معناى بازگشت است؛ بازگشت از چیزى که انسان بدان معتقد بوده یا آن را در ظاهر پذیرفته است، و ضروریات مذهب امامیه از زمان تأسیس مذاهب چهار گانه هیچگاه نه جزء معتقدات قلبى پیروان مذاهب اربعه بوده و نه در ظاهر آن را پذیرفتهاند، تا بازگشت از آن ارتداد از دین یا ارتداد از مذهب امامیه محسوب شود، بنابراین پیروان مذاهب چهارگانه اهل سنت مرتد نیستند.
جان سخن این که گاه ناخواسته وندانسته بسیار کسان دیدیم که به خاطرندانستن احکام ارتداد، حفظ منافع خود و... جهاد، زکات، حتی نماز را نفی میکنند؛ یا درشرایطی قرار میگیرند که به خدا و رسول ناسزا میگویند، اسماء متبرکه وکتاب خدا را بی توجه درون سطل آشغالها میریزند وگاه در غالب طنز به انبیائ الهی اهانت میکنند. در این گونه موارد اگر عمدی در کار باشد افراد مرتد شدهاند هرچند کسی آنها را مجازات نکند و موضوع جدی تلقی نشده و فراموش شود قطعا اثر وضعی خود را خواهد گذاشت. بنابر این اگر از قصورات خود توبه نکنیم ابلیس دستی به صورتمان خواهد کشید وکلاه خود به هوا خواهد انداخت که صاحب این صورت روی سعادت وبهشت نخواهد دید.
برای کسب اطلاعات بیشتراز موجبات ارتداد به کتابهای العروةالوثقى، ج 1، ص 143- 144؛ مجمعالفائده؛ ج 13، ص 313؛ جواهرالکلام، ج 41، ص 600- 601؛ مسالک الافهام، ج 15، ص 23 و الفقه على مذاهب الاربعه، ج 5، ص 422- 423 مراجعه شود.
