جایگاه زبان ترکی:
قبل از بررسی تأثیر قرآن کریم بر منظومه‌ی حکیم تیلیم خان لازم است جهت روشن شدن موقعیت زبان ترکی وجایگاه نوع شعر تیلیم اجمالاً مطالبی بیان گردد.
گویش ترکی مناطق مرکزی ایران یکی از شاخههای مهم و اساسی زبان ترکی منشعب از ترکی اوغوز است. این زبان با توجه به شرایط مختلف جغرافیایی، دینی و فرهنگی از دیگر گویشهای ترکی فاصله گرفته و به عنوان یک گویش مستقل و دارای ادبیاتی گسترده از ترکی مادر منشعب گشته است. در انشعاب و شکلگیری این گویش عوامل متعددی مؤثر بوده است. از آن جمله نفوذ اصطلاحات اسلامی، عرفانی و مفاهیم و الفاظ قرآنی سبب شده است که زبان و ادبیات ترکی آذری قالب و شکل خاصی به خود گیرد. به عنوان نمونه بررسی آثاری چون حدیقة السعدای ملاّ محمد فضولی و عقاید الاسلام مرحوم مقدس اردبیلی نشان میدهد که شکل، وزن اشعار، فرهنگ و سیمای ظاهری ترکی آذری کاملاً تحت تأثیر ادبیات عرب و فرهنگ اسلامی شیعی واقع شده است. در این رابطه کتاب فقه مفتاح العدل از آن جا که برای هر یک از اصطلاحات اسلامی معادل ترکی انتخاب کرده از اهمیت ویژهای برخوردار است. این مطلب در منظومه‌ی تیلیم خان هم به عیان دیده می‌شود که در جای خود به آن خواهیم پرداخت.
