یگاه شعر و شاعری در قرآن کریم
در قرآن کریم به شعرو شاعری دو گونه نگاه هست. نسبت شاعری را از شأن پیامبر (ص)دورمی‌بیند. می‌فرماید: فَذَکِّرْ فَما أَنْتَ بِنِعْمَةِ رَبِّکَ بِکاهِنٍ وَلا مَجْنُونٍ، أَمْ یَقُولُونَ شاعِرٌ نَتَرَبَّصُ بِهِ رَیْبَ الْمَنُونِ[1] ،یا جای دیگری می‌فرماید: تو شاعر نیستی، ما به تو شعر نیاموختیم. وَما عَلَّمْناهُ الشِّعْرَ وَما یَنْبَغِی لَهُ إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِکْرٌ وَقُرْآنٌ مُبِینٌ[2]، به او شعر نیاموختیم و سزاوار او نیست شاعر باشد. شاعران در جهان عرب پیش از نزول قرآن آدمهایی بودند که در آخر سوره‌ی شعرا به دو دسته تقسیم شده‌اند: گروهی که حیران و سرگشته‌ی هر وادی هستند و به وعده‌های نیک وانسانی خود عمل نمی‌کنند، به خاطر خلف وعهده خداوند سرزنششان می‌کند. وَالشُّعَراءُ یَتَّبِعُهُمُ الْغاوُونَ [3]. آدمهایی که فکر منسجمی ندارند و رهیافته نیستند، برای سخنان خود حد ومرز نمی‌شناسند؛ قرآن کریم به این دسته از شعرا نگاه منفی دارد. اما گروه دوم را با «الا» جدا می‌کند. إِلاَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَذَکَرُوا اللهَ کَثِیراً ...[4]. جز آن شاعرانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته می‌کنند؛ و خدا را بسیار به یاد می‌آورند. اما شعرای گروه اول که مروجان فرهنگ جاهلی، فساد وتباهی هستند، ستم کارند به زودى خواهند دانست که به چه جایگاهى باز خواهند گشت.
قرآن کریم به شعرای مؤمن نه تنها نگاه منفی ندارد، بلکه اجازه انتقام از مشرکان را نیز صادر می‌کند. به عبارت دیگر از شعرای مؤمن بسان حکیم تیلیم خان تقدیر هم شده است. چرا که منظومه‌های این چنینی حاوی مفاهیم دینی، حکمت، عرفان و اخلاق فردی و اجتماعی است. چنین شخصیتی دغدغه‌های دینی خود را در غالب منظومه تبلیغ وترویج می‌کند.
[1] - طور ، آیه 29-30 .
[2] - الصافات ، آیه ، 69 .
[3] - شعراء، آیه ، 224.
[4] - همان ، آیه، 227.
